โครงควาย : พร้า

         โครงควาย เป็นพร้าชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในประเภทพร้าสวยงามที่เรียกรวม ๆ กันว่า “พร้าโอ” ตาของพร้า (ภาษาถิ่น) หรือใบของพร้าชนิดนี้จะมีลักษณะยาวโค้งและปลายแหลมคล้ายเคียว สันของพร้าจะหนาเรียบไม่มีหงอน ขนาดของพร้าชนิดนี้เท่าที่พบมีอยู่ด้วยกันสองขนาดคือ ขนาดกลาง และขนาดใหญ่ พร้าขนาดกลาง ตาของพร้าวัดตามแนวโค้งจะยาวประมาณ ๓๐-๓๕ เซนติเมตร กว้างประมาณ ๓-๕ เซนติเมตร พร้าขนาดใหญ่ ตาของพร้าจะยาวประมาณ ๓๕-๔๕ เซนติเมตร กว้างประมาณ ๕-๗ เซนติเมตร ด้ามของพร้าจะนิยมทำจากแก่นของไม้ที่มีคุณภาพดี เนื้อละเอียด และมีน้ำหนัก เช่น แก่นมะม่วงคัน แก่นมะปริง แก่นประดู่ โดยนำมากลึงให้เป็นรูปทรงหัวเม็ดทรงมัณฑ์ศิลปะภาคใต้ตอนล่างรูปแบบเดียวกับด้ามของพร้าจะโหนง

         เนื่องจากตาของพร้านี้มีลักษณะแคบและโค้งคล้ายกับซี่โครงขนาดใหญ่ จึงเรียกกันว่า พร้าโครงควาย และบางท้องที่จะเรียกว่า พร้าจะโหนงตัวเมียก็มี เพราะรูปแบบของพร้านี้ จะคล้ายกับพร้าจะโหนงซึ่งพร้าจะโหนงจะมีลักษณะเด่นก็คือ มีหงอนอยู่บนสันของพร้า จึงเรียกพร้าที่มีหงอนอยู่บนสันว่า พร้าจะโหนง หรือ จะโหนงตัวผู้ ส่วนพร้านี้ไม่มีหงอนจึงเรียกว่าพร้าจะโหนงตัวเมียอีกชื่อหนึ่ง

         พร้าโครงควายมีใช้กันมากในกลุ่มชาวไทยมุสลิมในภาคใต้ตอนล่าง โดยใช้เป็นพร้าถืออวดความสวยงาม และใช้เป็นอาวุธป้องกันตัวเช่นเดียวกับพร้าจะโหนงหรือพร้าโอแบบอื่น ๆ (พิชัย แก้วขาว)